Womanlandia – “Για να μάθεις σε ένα παιδί τι θα πει συναίνεση πρέπει να την εξασκείς και εσύ καθημερινά στην επικοινωνία σας”

Συνέντευξη: Mirela Dialeti

Μιλήσαμε με τις υπεύθυνες της καμπάνιας #me_enoxleis του Genderhood που έχει σκοπό να ευαισθητοποιήσει νέους σε ηλικίες 16-30 ετών για τη φύση της συναίνεσης εκκινώντας από την πολύ διαδεδομένη χρήση των σόσιαλ μίντια.

Η συναίνεση έχει να κάνει τόσο με τον καθορισμό προσωπικών ορίων των άλλων, όσο και με την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης. Η εξήγηση της συναίνεσης σε μικρά παιδιά έχει, φαντάζομαι, σαν πυρήνα το σεξ και τα όρια, καθώς βοηθάει στην πρόληψη της σεξουαλικής επίθεσης και δίνει φωνή στα παιδιά, αλλά έχει να κάνει και με όρια που αφορούν το σώμα ή τη ζωή τους και δεν είναι μόνο σεξουαλικά. Είναι κάτι με το οποίο συμφωνείτε μέσα από την καμπάνια #me_enoxleis;

Η συναίνεση έχει να κάνει με όλα αυτά και πολλά παραπάνω, αφού είναι μία δεξιότητα ζωής που διαπερνά όλες τις προσωπικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Η καμπάνια #me_enoxleis απευθύνεται σε άτομα 16 έως 30 ετών. Έχοντας ως επίκεντρο αυτές τις νεαρές ηλικίες θελήσαμε να φωτίσουμε τις πτυχές της συναίνεσης που σχετίζονται με τις διαπροσωπικές σχέσεις και το σεβασμό στις σεξουαλική ζωή. Δεδομένου ότι στην Ελλάδα ακόμη δεν έχει μπει το μάθημα της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, η καμπάνια αυτή ευελπιστούμε να φτάσει στα έφηβα μάτια και να τα ωθήσει να φωνάξουν #me_enoxleis σε κάθε παραβιαστική συμπεριφορά.

Παράλληλα, έχουμε ξεκινήσει κύκλους ενδυνάμωσης για την ίδια θεματική. Η επόμενη δράση μας θα γίνει με τη φιλοξενία του Μικρού Εθνικού. Ενώ από Μάρτη ξεκινούν και δράσεις ευαισθητοποίησης σε λύκεια της Αττικής.

Στο Genderhood κάνετε πολλές διαφορετικές πράξεις. Με ποια αφορμή επιλέξατε τη θεματική της συναίνεσης;

Όταν ξεκινήσαμε στο Genderhood να μελετάμε τη συναίνεση ήρθαμε αντιμέτωπες με δικές μας κακές -πολύ κακές- πρακτικές: δεν ακούγαμε τα θέλω μας, υποχωρούσαμε σε επιθυμίες της παρέας, διστάζαμε να βάλουμε όρια σε συνεργασίες που δε μας σέβονταν. Με την μελέτη ήρθε πρώτα η δική μας εσωτερική αλλαγή και αναπόφευκτα ενσωματώθηκε σε όλες μας τις δράσεις. Το έργο μας για την πρόληψη της έμφυλης βίας περνά από την πύλη του συναισθήματος και η συναίνεση είναι ένας εξαιρετικά σημαντικός σταθμός.

Έχετε παραδείγματα από παιδιά που μάθανε τη συναίνεση σε μικρή ηλικία και συνέχισαν στο να σχηματίσουν τη ζωή τους γύρω από αυτήν και στην εφηβεία, βαζοντας όρια και σε άλλους τομείς της ζωής τους;

Ένας από τους στόχους μας είναι να συνοδεύουμε τα παιδιά σε όλη τους τη σχολική ζωή. Είμαστε ένας νέος οργανισμός με μόλις 5 χρόνια ζωής. Ακόμη δεν έχουμε δει παιδιά δημοτικού να βρίσκονται στην εφηβεία. Αυτό που έχουμε δει είναι παιδιά που συμμετείχαν σε εργαστήριό μας στο νηπιαγωγείο να συμμετέχουν και σε δράση μας στην τρίτη δημοτικού. Είναι εξαιρετικά συγκινητικό για εμάς να μεγαλώνουμε μαζί με τα παιδιά.
Νιώθουμε ότι οι ιδέες μας ωριμάζουν μαζί τους και κάθε φορά ερχόμαστε πιο κοντά στην αποστολή μας: να ενδυναμώνουμε κοινότητες ώστε να δρουν ανεξάρτητα από εμάς για την επίτευξη της έμφυλης ισότητας.

Πώς μιλάς, λοιπόν, σε ένα παιδί για τη συναίνεση-επιγραμματικά;

Μιλάς όπως μιλάς για κάθε τι άλλο σε ένα παιδί, δηλαδή στέκεσαι πλάι του, γίνεσαι το παράδειγμα για αυτό και εξασκείς τη συναίνεση καθημερινά στην επικοινωνία σας.
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Δεν χρειάζεται να μιλάμε τα παιδιά για το πώς να θέσουν τα όριά τους αν εμείς πρώτα δεν τους δίνουμε επιλογές. Όλα ξεκινάνε, λοιπόν, από εκεί. Τέτοιες επιλογές και τρόπους που μπορεί κάθε γονέας να μεγαλώσει το παιδί του σε κλίμα συναίνεσης εντάσσονται μέσα στον Oδηγό Συναι/no που δημοσιεύσαμε στο Genderhood στα τέλη του 2021.

Εκεί γονείς -αλλά και εκπαιδευτικοί- μπορούν να βρουν απλά tips που θα κάνουν τη συναίνεση καθημερινή πρακτική εντός και εκτός σπιτιού.

Τι feedback έχετε από τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν οι γονείς σε όσα μαθαίνουν τα παιδιά σχετικά με τη συναίνεση;

Έχει πολύ ενδιαφέρον αυτό, γιατί συνήθως μετά τις δράσεις που κάνουμε με τα παιδιά δεν έχουμε επαφή με τους γονείς τους. Παρόλα αυτά έτυχε μητέρα ενός παιδιού που συμμετείχε σε webinar την περίοδο της καραντίνας να μας πει την εξής ιστορία: Η 10χρονη Χ. κάθε φορά που πήγαινε να περάσει χρόνο με τη γιαγιά της, ενοχλούνταν από τις έντονες εκδηλώσεις αγάπης της γιαγιάς. Ώσπου μετά το webinar η Χ. άρχισε να “πατά πόδι” φωναζοντας “Δε συναινώ”. Φυσικά η γιαγιά αναρωτιόταν από πού μπορεί να προέκυψε αυτή η αντίδραση. Αυτό στάθηκε αφορμή για να συζητήσουν μητέρα και γιαγιά για το τι σημαίνει συναίνεση, γιατί χρειάζεται να ρωτάμε πριν αγγίξουμε το σώμα του παιδιού, ακόμη κι όταν το κάνουμε από αγάπη. Καταλαβαίνετε ότι η χαρά μας όταν έφτασε αυτό το μήνυμα δεν περιγράφεται. Τελικά ακόμα και το webinar μπορεί να είναι πολύ επιδραστικό στην αλλαγή συμπεριφοράς ενός παιδιού. Κάτι τέτοιες ιστορίες είναι που μας κάνουν να συνεχίζουμε και να ξεχνάμε τις όποιες αντιδράσεις μπορεί να προέρχονται από επιφυλακτικούς γονείς που προτιμούν τα παιδιά τους να είναι μην διεκδικούν.

Από την εμπειρία σας στα εργαστήρια βιωματικής μάθησης, έχετε παρατηρήσει ότι οι ίδιοι οι μαθητές\παιδιά μιλάνε μεταξύ τους για τη συναίνεση; Και αν ναι, με τι πρόσημο;

Οι συζητήσεις των παιδιών για τη συναίνεση ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία τους. Έχει τύχει παιδιά Γυμνασίου να διαπραγματεύονται τι θέλουν να κάνουν με συνομήλικα άτομα. Παιδιά Λυκείου πάντα κάνουν αναφορά στους τρόπους που η κουλτούρα της συναίνεσης μπορεί να ενσωματωθεί στις σεξουαλικές τους σχέσεις. Βέβαια, παιδιά Δημοτικού μπορεί να μην ξέρουν τι είναι συναίνεση, αλλά όταν νιώθουν ότι ο προσωπικός τους χώρος παραβιάζεται είναι σύνηθες να απευθύνονται για υποστήριξη σε ενήλικα άτομα που βρίσκονται εκεί κοντά (εκπαιδευτικό προσωπικό, γονείς και άλλα άτομα που εμπιστεύονται). Για εμάς, που ασχολούμαστε με αυτά τα θέματα, το πρόσημο είναι πάντα θετικό. Όταν αρχίσει να γίνεται συζήτηση για το τι θέλουν τα παιδιά, τότε αυτό δεν μπορεί να οδηγήσει παρά μόνο σε ένα κλίμα ενεργητικής ακρόασης, σεβασμού και υγιών διαπροσωπικών σχέσεων.

Πώς ευελπιστείτε να βοηθήσει χρήστες και χρήστριες των social media να κατανοήσουν τη συναίνεση η καμπάνια ευαισθητοποίησης #me_enoxleis και σε τι ηλικίες ακριβώς απευθύνεστε;

Η δύναμη που έχουν τα social media στην εποχή μας είναι εντυπωσιακή, ειδικά για ηλικίες 16-30 ετών, που είναι και το target group μας. Στόχοι μας είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των νέων στην κουλτούρα συναίνεσης για:

  • ενίσχυση αυτοπεποίθησης
  • υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις
  • υγιή σωματικά και συναισθηματικά όρια
  • αντιμετώπιση παρενοχλητικών συμπεριφορών online και offline

Δεν πρόκειται για άλλη μια καμπάνια ευαισθητοποίησης που θέτει τις επιζώσες έμφυλης βίας ως θύματα. Μέσα από την καμπάνια #me_enoxleis επιδιώκουμε κάτι νέο: κλείνουμε το μάτι σε εκείνα τα άτομα που δεν εξασκούν τη συναίνεση επιζητώντας να συμβάλλουμε θετικά στην εξοικείωσή τους με καλές πρακτικές. Παράλληλα, επιδιώκουμε να ενδυναμώσουμε τις θηλυκότητες σε μια κουλτούρα μακριά από το victim blaming. Ακολουθήστε την από 16/01 και για τις επόμενες 20 μέρες στα social media του οργανισμού.

Αναζήτησέ την: Facebook @Genderhood | Instagram: @Genderhood | Youtube: @Genderhood | Tiktok @Genderhood

Η καμπάνια εντάσσεται στο έργο #PRESS, που υλοποιείται στο πλαίσιο του CERV Project Grants με τη χρηματοδότηση της ΕΕ. Συντονιστής φορέας είναι το Κέντρο Διοτίμα και εταίροι το Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ και το Genderhood.

Πηγή: Womanlandia