Genderhood: Κι αν μαθαίναμε από παιδιά κιόλας να αντιμετωπίζουμε τον σεξισμό;

Πώς γίνεται ένας άνθρωπος ευτυχισμένος; Πώς γίνεται ολοκληρωμένος και ισορροπημένος; Πώς καταφέρνει να υπερασπίζεται και να διεκδικεί, πώς μαθαίνει να μην γίνεται άκαμπτος, αλλά και πώς να διατηρεί την ηρεμία, χωρίς να χρειάζεται να κάνει limbo λέγοντας ασταμάτητα «ναι»;

Και ναι υπάρχει ένα είδος εκπαίδευσης που σε μαθαίνει να νιώθεις ασφάλεια για να εκφράσεις τη γνώμη σου, να δυναμώνεις τον χαρακτήρα σου, διατηρώντας τον πυρήνα σου αυθεντικό. Υπάρχει τρόπος να διδάξεις ένα παιδί να υπερασπίζεται τα «όχι» του και να εκφράζει τα «ναι» του, να παίρνει τον χρόνο του και να επιλέγει το δικό του μονοπάτι. Πώς γίνεται αυτό; Σίγουρα μέσα από βιώματα, αλλά και μέσα από άλλα διδακτικά ερεθίσματα.

Το Genderhood μαζί με την εικονογράφο Πέρσα Ζαχαριάδη πραγματοποιούν στις 17 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο του IllustraDays, πρόκειται για το μόνο φεστιβάλ της χώρας που είναι αφιερωμένο στην τέχνη της εικονογράφησης και διεξάγεται  στο Σεράφειο Δήμου Αθηναίων. Μεταξύ πολλών και διαφερετικών events, υπάρχει ένα δημιουργικό και πολύ ξεχωριστό workshop το οποίο απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από έξι έως εννέα χρονών. Τα παιδιά με παρέα με την Πέρσα μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες θα γνωρίσουν έννοιες όπως η συναίνεση και ο προσωπικός χώρος. Το ampa συνομίλησε με την ομάδα του Genderhood που αποτελείται από τη τη Λαμπρινή Γεωργίου και τη Σοφία Κωνσταντοπούλου, αλλά και με την Πέρσα Ζαχαριάδη.

— Τι ακριβώς είναι το Genderhood;

Πρόκειται για την πρώτη οργάνωση στην Ελλάδα που θέτει στον πυρήνα το παιδί για θέματα έμφυλης ισότητας. Πρόκειται για την πρώτη οργάνωση στην Ελλάδα με εξειδίκευση στην καταπολέμηση έμφυλων στερεοτύπων σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Από πείσμα και ρομαντισμό φτιάξαμε μία grassroots οργάνωση για να κάνουμε την αλλαγή σε πράγματα που δεν μας άρεσαν στον κόσμο αυτό. Και το φως έπεσε στην έμφυλη ανισότητα. Από το 2017 παράγουμε πρωτότυπο εκπαιδευτικό περιεχόμενο βιωματικής μάθησης και μπαίνουμε σε σχολεία για να συνομιλήσουμε με παιδιά, εφηβάκια, εκπαιδευτικούς και γονείς για το πώς μπορούμε να αποβάλουμε τα έμφυλα στερεότυπα και τα κοινωνικά πρέπει για το φύλο. Μέσα στην πορεία των χρόνων είδαμε πολλά και ονειρευτήκαμε ακόμη περισσότερα. Είμαστε μία ομάδα που συγκεντρώνει γνώσεις και δεξιότητες από διάφορους κλάδους: εκπαίδευση, επικοινωνία, εικαστικά, ψυχολογία.

— Τι αποτέλεσε αφορμή να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο θέμα;

Όταν το 2017 γεννήθηκε μέσα μας αυτό το όραμα δεν υπήρχε άλλος φορέας που να ασχολείται με παιδιά προσχολικής ηλικίας και την πρόληψη της έμφυλης βίας. Σκεφτήκαμε πόσο πιο εύκολη θα ήταν η δική μας πορεία αν από μικρή ηλικία δεν είχαμε ενσωματώσει όλες αυτές τις κοινωνικές προσδοκίες με τις οποίες μεγαλώσαμε. Έτσι, η πρώτη μας δράση με παιδιά ήταν σε νηπιαγωγείο της Θεσσαλονίκης. Αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε από πολύ μικρές ηλικίες. Εξάλλου έως την ηλικία των 8 ετών τα έμφυλα στερεότυπα ριζώνονται στον ψυχισμό του παιδιού. Εμείς θέλαμε να προλάβουμε, ώστε τα παιδιά του σήμερα να είναι πιο ευαισθητοποιημένα σε θέματα ισότητας.

— Πείτε μας για τις δράσεις σας αλλά και για τους στόχους σας

Στον πυρήνα των δράσεών μας βρίσκεται το παιδί και η πρόληψη της έμφυλης βίας. Ενώ ξεκινήσαμε υλοποιώντας εκπαιδεύσεις αποκλειστικά για παιδιά, γρήγορα συνειδητοποιήσαμε ότι χρειάζονται επιμόρφωση και οι εκπαιδευτικοί που βρίσκονται καθημερινά στις σχολικές αίθουσες. Για το λόγο οι δράσεις μας επεκτάθηκαν σε επιμορφώσεις τόσο για εκπαιδευτικούς όσο και γονείς. Το όραμά μας είναι να ενδυναμωθούν οι κοινότητες με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή ώστε να συνδιαμορφώσουν έναν κόσμο έμφυλης ισότητας. Ένα από αυτά τα όνειρά μας ήταν το Genderhood να ταξιδεύει. Και πράγματι ήδη έχει πάει σε 11 διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας. Σχεδιάζουμε αυτός ο αριθμός με τα χρόνια να πολλαπλασιαστεί.

— Πώς λειτουργεί η οργάνωση;

Το Genderhood είναι μία Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία με έδρα την Αθήνα. Σχεδιάζουμε και υλοποιούμε βιωματικά εργαστήρια για παιδιά, εκπαιδευτικούς και γονείς. Λειτουργούμε με εργαλείο τη βιωματική μάθηση γιατί και σε εμάς τις ίδιες το βίωμα έχει λειτουργήσει ευεργετικά για την ανάπτυξή μας. Λειτουργούμε με δύο μοντέλα: το πρώτο αφορά σε εκδηλώσεις επιμόρφωσης και εκπαίδευσης που διοργανώνουμε εμείς και το δεύτερο έρχεται να απαντήσει σε αιτήματα που δεχόμαστε από σχολεία όλων των βαθμίδων για δράσεις εντός των σχολείων τους. Έχουμε πάρει έγκριση από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας οπότε μπορούμε μέσα στα πλαίσια των σχολικών ωρών να πάμε και να κάνουμε τις δράσεις μας στα σχολεία, δημόσια και ιδιωτικά. Συνήθως μας καλούν εκπαιδευτικοί που ενδιαφέρονται βαθιά για την κοινωνική αλλαγή μέσω της έμφυλης ισότητας ή σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων..

— Ποια κυρίαρχη ιδεολογία θα θέλατε να ξεμάθουμε ως Έλληνες;

Μέσα στην κουλτούρα του σεξισμού είναι πολλές οι κυρίαρχες ιδεολογίες. Τελευταία δίνω μεγάλη προσοχή στο mansplaining, δηλαδή στον τρόπο που οι άντρες έρχονται να συμπληρώσουν ή να εξηγήσουν κάτι που νωρίτερα ακούστηκε από μια γυναικεία φωνή. Αν έπρεπε να διαλέξω μία αλλαγή για να συντελεστεί από αύριο, κιόλας αυτή θα ήταν κάθε κορίτσι και γυναίκα να μπορεί αν υψώσει τη φωνή της και η φωνή αυτή να ακούγεται, ειδικά όταν λέει όχι ή όταν διεκδικεί.

— Τι πρέπει να κάνει όποιος θέλει να δράσει;

Κάθε δράση προϋποθέτει συνειδητότητα. Για να ξεμάθουμε πρέπει πρώτα να μάθουμε ότι η πατριαρχία περιορίζει κάθε άτομο ανεξαρτήτως φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Μας βάζει σε κουτάκια που δημιουργούν σχέσεις εξουσίας. Ως πρώτο βήμα, λοιπόν, βλέπω την αναγνώριση των προνομίων μας και σιγά-σιγά τα επόμενα βήματα θα έρθουν όταν απαρνηθούμε αυτά ή μέρος αυτών.

To Συναι/no, λοιπόν, παίζει με τα ναι και τα όχι που λένε τα παιδιά. Προσκαλεί παιδιά 6-9 ετών να γνωρίσουν έννοιες όπως η συναίνεση και ο προσωπικός χώρος. Έτσι, δημιουργείται ένας ασφαλής χώρος όπου τα παιδιά δοκιμάζουν να εκφράσουν σταθερά τα ναι τους, να υποστηρίξουν τα όχι τους και να σέβονται τα όχι και τα ναι από συνομήλικα ή μεγαλύτερα άτομα.

— Πόσο σημαντικό είναι να μάθουμε από μικρή ηλικία να λέμε «όχι»;

Τα παιδιά γνωρίζουν το σώµα και τις ανάγκες τους καλύτερα από εµάς που τα φροντίζουμε. Εµείς βρισκόµαστε στο πλάι τους ως βοηθοί στην έκφραση των αναγκών του. Έτσι, όταν πάνω στο παιχνίδι ένα παιδί πει “Σταµάτα!” ή “¨Όχι άλλο!”, ή “Δεν θέλω!”, οι ενήλικες οφείλουμε να ακούσουμε το όχι του παιδιού. Παιδιά εκπαιδευμένα στη συναίνεση σταδιακά γίνονται ενδυναμωμένα ενήλικα άτομα που δρουν με σεβασμό στην ελευθερία και τη μοναδικότητα κάθε ατόμου.

Στον οδηγό Συναι/no Οδηγός για Γονείς: Η Συναίνεση ως μέσο πρόληψης της κακοποίησης γονείς και άνθρωποι που βρίσκονται κοντά με το παιδί μπορούν να βρουν πλούσιο υλικό για το μεγάλωμα των παιδιών σε πλαίσιο συναίνεσης.

— Ποια τα σχέδια σας για το μέλλον.

Στο πλαίσιο των δράσεων για τη συναίνεση, ετοιμάζουμε ένα family game επιτραπέζιο, όπου οικογένειες με παιδιά 8-12 ετών θα μπορέσουν να εξασκηθούν στη συναίνεση με ένα διασκεδαστικό τρόπο. Σύντομα θα ανακοινώσουμε στα social media της οργάνωσης νεότερα.

— Πείτε μας για το workshop Συναι/no.

Το Συναι/no γεννήθηκε από την ομάδα μας το 2021, ως απάντηση στο ελληνικό #metοo. Καταλάβαμε ότι χρειάζονται αποτελεσματικές δράσεις για την πρόληψη της κακοποίησης και βρήκαμε ότι το κλειδί είναι η κουλτούρα της συναίνεσης. Με το Συναι/no έχουμε ήδη εκπαιδεύσει πάνω από 100 παιδιά. Για το Illustradays στην ομάδα μας προστίθεται και η πινελιά της απίστευτα δημιουργικής Πέρσας Ζαχαριά, η οποία κατάφερε να ενσωματώσει τεχνικές illustration στη μεθοδολογία του gamification (εκπαίδευση μέσω του παιχνιδιού) που χρησιμοποιούμε στο Genderhood.

— Εσύ Πέρσα πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη ζωγραφική;

Η σχέση μου με τη ζωγραφική ξεκίνησε σε μικρή ηλικία , βρέθηκα στο εργαστήριο του Κώστα Αργύρη μελετώντας σχέδιο και χρώμα . Η ζωγραφική με ησυχάζει, είναι η σχέση μου με τη δημιουργία. Αργότερα σπούδασα σκηνογραφία και ενδυματολογία και συνέχισα με τη ζωγραφική στο μεταπτυχιακό μου στο Λονδίνο στο Saint Martins. Εκεί άρχισα να βλέπω εικονογραφημένα βιβλία που με γοήτευσαν και γυρνώντας στην Ελλάδα ξεκίνησα να ασχολούμαι με το παιδικό βιβλίο. Δουλεύω με παιδιά, πράγμα που με ευχαριστεί και με εμπνέει πολύ. Ξαναμπήκα στη μελέτη της ζωγραφικής τα τελευταία χρόνια στο εργαστήριο του Γιώργου Ρόρρη , όπου ένιωσα ξανά πόσα πολλά πράγματα μπορείς να συναντήσεις σε αυτή τη διαδικασία .

— Ποιες είναι οι επιρροές σου, από πού εμπνέεσαι;

Σε κάθε εικονογράφηση που ξεκινάω ακολουθώ μια πορεία , ξεκινάει μια έρευνα παρατηρώντας άλλους εικονογράφους που μου αρέσουν , ζωγράφους ακόμη και κείμενα. Με απασχολούν ζητήματα σύνθεσης, το χρώμα και προσπαθώ να φέρω μια ισορροπία. Έχω την αίσθηση ότι αποφεύγω την αφήγηση ή τελοσπάντων αυτό είναι που με ενδιαφέρει  περισσότερο.

— Πες μας λίγα πράγματα για τα βιβλία σου.

Κάθε βιβλίο έχει την ιστορία του , απολαμβάνω πολύ αυτή τη συνεργασία συγγραφέα – εικονογράφου. Είναι σημαντικό να εξελίσσεται παράλληλα το κείμενο και η εικόνα. Άλλες φορές αυτό πετυχαίνει περισσότερο και άλλες λιγότερο. Η σχέση αυτή χρειάζεται εμπιστοσύνη και ελευθερία. Αισθάνομαι ότι είναι πάρα πολλά αυτά που θέλω να εξελίξω στη δουλειά μου, αυτό μάλλον θέλει χρόνο. Καμιά φορά θέλω να φτιάξω το δικό μου βιβλίο, έχω φτιάξει ένα βιβλίο χωρίς λόγια με τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, Η φάλαινα, το αγόρι και η θάλασσα ανάμεσά τους και έχω ετοιμάσει και ένα δεύτερο με λόγια αυτή τη φορά, που ανυπομονώ πολύ να το δω!

— Και το σεμινάριο;

Είμαι πολύ χαρούμενη που συμμετέχω σε αυτό το σεμινάριο στο πλαίσιο του φεστιβάλ. Ως εικονογράφος βρίσκω πολύ θετικό ότι εδραιώνεται ένα τέτοιο φεστιβάλ και εύχομαι να συνεχίσει. Σε σχέση με το σεμινάριο, χαίρομαι πολύ που γνώρισα την ομάδα του Genderhood, φρέσκια, με φρέσκιες ιδέες, με ζητήματα που σήμερα μας απασχολούν όλο και περισσότερο, σε μια μεταβατική περίοδο είναι εκεί να στηρίξουν τα παιδιά.  Είναι η πρώτη μας συνεργασία, εγώ έχω ένα ρόλο στον εικαστικό σχεδιασμό και ανυπομονώ πολύ για τη δράση μας.

— Τι θες να δώσεις στα παιδιά μέσα από αυτό το σεμινάριο και ποια τα όνειρα σου για το μέλλον

Ζητήματα όπως η συναίνεση και η αυτοδιάθεση είναι βασικότατα στη διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός ανθρώπου. Η κατάλληλη ηλικία για να δημιουργηθούν τέτοιου είδους βάσεις είναι η παιδική ηλικία. Μέσα από το παιχνίδι και την τέχνη δίνεται χώρος στα παιδιά να εκφράσουν τις ανησυχίες τους και να σκεφτούν πάνω σε αυτά τα θέματα. Τα όνειρα μου για το μέλλον είναι να συνεχίσουμε μικροί μεγάλοι να δημιουργούμε, να εκφραζόμαστε και να διεκδικούμε

Πηγή: αmpa