Συνέντευξη: Σοφία Κωνσταντοπούλου
fri.kadela: Μιλήσαμε με τη δημιουργό που μέσα από της ζωγραφιές της αποτυπώνει σκέψεις για το φεμινισμό. Οι επιλογές της την έκαναν και ως ζωγράφο να μην τη νοιάζει αν θα κουράζει μιλώντας για το έμφυλο. Εμάς δε μας κούρασε καθόλου!
Το #Genderviews, η στήλη του Genderhood με απόψεις σχετικά με την ελεύθερη έκφραση των φύλων μας αποκαλύπτει τη ματιά της frik.adela για μια ζωγραφική που τολμά.
Είσαι ψυχολόγος, είσαι νέα, είσαι ένας άνθρωπος που από το Βορρά βρέθηκε στο Νότο. Πες μας λίγα πράγματα για σένα και τη σχέση σου με το σχέδιο.
Όντως, είμαι από μια κωμόπολη – στην πραγματικότητα χωριό – δίπλα στην Θεσσαλονίκη και από τα 17 μου βρίσκομαι στο ρέθυμνο για σπουδές. Οι σπουδές τελείωσαν, το ίδιο και το ρέθυμνο, οπότε τώρα μένει να δω τι θα κάνω με το πτυχίο. Με το σχέδιο δεν ασχολήθηκα ποτέ στα σοβαρά, ωστόσο νομίζω ότι ζωγραφίζω από πάντα. Σε κάποια φάση στο δημοτικό ξεκίνησα μαθήματα αλλά αυτή η φάση τελείωσε άδοξα γιατί έπρεπε να διαλέξω μεταξύ γαλλικών και ζωγραφικής και κέρδισε η επιθυμία μου να πάω στην ντίσνευλαντ – πάλι αυτή θα κέρδιζε. Με τον καιρό το σχέδιο περιορίστηκε στις ώρες των μαθηματικών στο σχολείο, όταν φτιάχναμε ιστορίες με την διπλανή μου – κολλητή μου επειδή δεν καταλαβαίναμε τίποτα από x και y . Κάπου κοντά στην Τρίτη λυκείου ανακοίνωσα στους γονείς μου ότι θέλω να δώσω για καλών τεχνών και αφού γλυτώσαμε οριακά τα εγκεφαλικά κατέληξα να μαθαίνω για τους νευρώνες στην μόρντορ της ελλάδας. Μέσα σε όλο αυτό το διάστημα, κάποιες φορές το σχέδιο το αφήνω και άλλες με αφήνει αυτό. Η σχέση μας σταθεροποιήθηκε κάπως τα τελευταία χρόνια και ελπίζω να συνεχίσει έτσι.
Άρχισες να σχεδιάζεις και αμέσως τα μηνύματα που έβγαλες σχετίστηκαν με το σπάσιμο των έμφυλων στερεοτύπων. Θες να μας περιγράψεις πώς έγινε αυτό;
Η αλήθεια είναι πως δεν σχετίστηκαν κατευθείαν . αν κάποιο πάει κάτω κάτω στην σελίδα θα δει εντελώς γλυκανάλατα ποστ – βίωνα ερωτική απογοήτευση όταν έφτιαξα την σελίδα. Ωστόσο από την αρχή υπήρχε κάποια κατεύθυνση προς το έμφυλο αλλά αυτό είναι κάτι που δεν έγινε στοχευμένα. Σχεδιάζω και γράφω για πράγματα που ακούω, βιώνω οπότε η ταυτότητα μου ως γυναίκα δεν θα μπορούσε παρά να συσχετίζεται με τα σχέδια ή τον λόγο που παράγω. Είναι η καθημερινότητα. Στο μεταξύ ξεκίνησαν να μου στέλνουν μηνύματα διάφορα άτομα για παρόμοια βιώματα οπότε εκνευριζόμουν ακόμα περισσότερο και ένιωθα ότι δεν γίνεται να σταματήσω να εκφράζομαι σχετικά με αυτά. Οφείλουμε να μιλάμε για την καθημερινή καταπίεση μας όσο και αν ‘’κουράζουμε’’ γιατί πρέπει να κρατάμε ανοιχτή την συζήτηση γύρω από την θέση μας μέσα στην πατριαρχική πραγματικότητα. Το να μοιραζόμαστε τα βιώματα μας είναι ένας από τους τρόπους μας να μένουμε ενωμένα το ένα στο άλλο, να δίνουμε και να παίρνουμε κουράγιο, να ακουγόμαστε και να διεκδικούμε. Η αλληλοϋποστήριξη είναι από τα πιο ισχυρά μας όπλα απέναντι στο καταπιεστικό σύστημα μέσα στο οποίο καλούμαστε να επιβιώσουμε, είτε βρίσκουμε το στήριγμα που χρειαζόμαστε στα φίλα μας, είτε στις δράσεις μας, είτε στα μη ανθρώπινα ζωάκια μας, είτε σε ένα ποστ στο ίνσταγκραμ.
Tα σχέδιά σου απεικονίζουν σώματα που δεν εντάσσονται πάντα σε αυτό που η κοινωνία αποκαλεί «γυναικείο πρότυπο». Τι σε κάνει να αποτυπώνεις πότε skinny και πότε body positive σώματα;
Η πλειονότητα των γυναικών που έχουμε γύρω μας είναι χοντρές, με κυτταρίτιδα, χοντρές γάμπες, καθόλου στήθος, πεσμένο στήθος. Η πλειοψηφία των γυναικών γύρω μας έχει περάσει τουλάχιστον μία φάση στην ζωή τους όπου δεν ένιωθαν καλά με τα σώματα τους. Μεγαλώνοντας, είχα άτομα να με κριτικάρουν είτε έπαιρνα κιλά, είτε τα έχανα. Πάντα κάτι χρειαζόταν το σώμα για να είναι αρκετά καλό. Αρκετά καλό με βάση τι; Τις αναλογίες μοντέλου στα 90’ς; Μεγαλώνουμε προβάλλοντας μας το γυναικείο σώμα με τις τέλειες αναλογίες, το τέλειο ύψος, τα τέλεια μαλλιά, το τέλειο πρόσωπο. Καταλήγουμε να έχουμε άγχος επειδή πήραμε 5 κιλά μετά το πάσχα. Καταλήγουμε να κράζουμε γυναίκες γύρω μας επειδή φοράνε κολάν αν είναι χοντρές, οριζόντιες ρίγες αν έχουν κοιλία, σορτσάκι αν έχουν κυτταρίτιδα ενώ την ίδια στιγμή ρυθμίζουμε τις στιλιστικές μας επιλογές τρέμοντας μήπως κάποιο βρεί κάτι να σχολιάσει και στο δικό μας σώμα. Δεν είμαστε χαζές η επιφανειακές όπως θεωρούν οι άντρες. Μας μεγαλώνουν έτσι. Ο ξιάρχος είχε δίκιο όταν είπε πως από παιδάκι του μαθαίνουν πως δεν φοράμε οριζόντια ρίγα όταν είμαστε χοντρές. Όντως το ξέρω από παιδάκι. Μας μαθαίνουν από μικρές ποια ρούχα είναι απαγορευτικά για τα σώματα μας επιδεικνύοντας τις «ατέλειές» μας από τα 12 μας και μέχρι τα 17 γνωρίζουμε ότι δεν φοράς κολάν χωρίς στητό πωπό, δεν φοράς εφαρμοστά αν είσαι χοντρό, δεν φοράς γόβα αν είσαι ψηλό κλπ κλπ. Είναι δύσκολο να αποβάλλουμε αυτές τις εικόνες και τα ακούσματα από μέσα μας και θέλει πραγματική δύναμη να βάλεις το στενό φόρεμα και να αγνοήσεις τα βλέμματα στον δρόμο, να μην τα αφήσεις να σε επηρεάσουν. Εγώ μιλάω εκ τους ασφαλούς αυτή τη στιγμή καθώς δεν είμαι χοντρό άτομο και δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους αυτών. Ο λόγος που στα σχέδια μου προσπαθώ να μην απεικονίζονται μόνο αδύνατες γυναίκες είναι γιατί προσπαθώ να απεικονίζω τις γυναίκες που βλέπω γύρω μου και όχι στις καμπάνιες.
Οφείλουμε να μιλάμε για την καθημερινή καταπίεση μας όσο και αν ‘’κουράζουμε’’ γιατί πρέπει να κρατάμε ανοιχτή την συζήτηση γύρω από την θέση μας μέσα στην πατριαρχική πραγματικότητα.
Είσαι φεμινίστρια. Πώς ο φεμινισμός εμφανίζεται στη ζωή σου ή καλύτερα πώς τον εφαρμόζεις εσύ στην καθημερινότητά σου;
Προσπαθώ από πολύ μικρά πραγματάκια μέχρι πιο μεγάλα. Προσωπικά ξεκίνησα με το να διορθώνω τους φίλους μου όταν λέγαν «σεξιστικά» αστειάκια. Με τον καιρό και πολύ προσπάθεια επεκτάθηκε στην συνειδητοποίηση πως έχω αυτονομία στο σώμα μου και ξεκίνησα σιγά σιγά να βγαίνω έξω χωρίς να με νοιάζει αν φαίνεται η τρίχα, προκειμένου να συνηθίσω την ιδέα πως δεν πέφτει σε κανέναν λόγος για αυτές. Παράλληλα, με βοήθησαν πολύ τα διαβάσματα, από πιο απλά όπως αναλύσεις σε περιοδικά μέχρι βιβλία. Ένα από τα πίο δύσκολα κομμάτια ήταν η απόφαση να κόψω επαφές με άτομα που οι επιλογές/ τρόπος ζωής τους προσέβαλλε αυτό που είμαι. Δεν μπορώ να βγαίνω για μπύρα και να καταλήγω να μαλώνω στο γιατί δεν σφυρίζουμε σε γυναίκες στον δρόμο. Μερικές φορές αναγκάζεσαι να απομακρυνθείς με κάποια άτομα, ακόμα και αν είναι παιδικοί φίλοι για να νιώθεις εντάξει με αυτό που προσπαθείς να γίνεις και αυτό είναι οκέυ. Είναι κομμάτι του να μεγαλώσεις. Τέλος, εφαρμόζεται καθημερινά από επιλογές που κάνουμε μέσα στην μέρα, το να συνοδέψουμε την φίλη μας σπίτι, να αγριοκοιτάξουμε τον τύπο που μας χαλβαδιάζει στον δρόμο, να υπερασπιστούμε την κοπέλα που χούφτωσαν μέσα στο λεωφορείο, να πάμε στην αντισεξιστική πορεία, να εξηγήσουμε στην θεία μας το γιατί δεν θέλουμε παιδιά και κυρίως να μην είμαστε αυστηρά με τα αυτά μας αν μια μέρα δεν κάνουμε τίποτα από όλα αυτά.
Στις μέρες μας γίνεται λόγος για τοξική αρρενωπότητα. Έχεις συναντήσει πρότυπα αντρών-συμμάχων;
Ναι. Αλλά όλως τυχαίως κανένας από αυτούς δεν ήταν σις στρείτ άντρας. Έχω γνωρίζει σις στρείτ άντρες που δεν είναι τόσο σεξιστές όσο οι υπόλοιποι αλλά ποτέ κάποιον που να θεωρώ σύμμαχο. Σχεδόν όλοι έχουν φερθεί καταπιεστικά, παραβιαστικά, κακοποιητικά. Πολλοί το κατάλαβαν και ζήτησαν ειλικρινή συγγνώμη, κάποιοι δεν το κατάλαβαν ποτέ και κάποιοι υποκρίνονται ότι το κατάλαβαν. Για μένα οι πιο επικίνδυνοι είναι οι τελευταίοι. Με τρομάζει το ότι κάποιοι προσποιούνται το όλο στυλάκι του αντισεξιστή συμμάχου για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη μας για τους δικούς τους λόγους ενώ παράλληλα σχολιάζουν τα σώματα μας με τους φίλους τους ή απλώνουν χέρι σε αυτά. δεν θεωρώ ότι όλοι είναι το ίδιο. Ωστόσο όντας μεγαλωμένοι σε ένα ευνοϊκό για αυτούς σύστημα είναι δύσκολο και άβολο να απορρίψουν συμπεριφορές που πηγάζουν από το προνόμιο τους. Ωστόσο όσο ζω ελπίζω.
Τι θα έλεγες σε ένα νέο άτομο που σχεδιάζει για να το ενθαρρύνεις να δημοσιεύει τις δικές του δημιουργίες;
Να μην είναι αυστηρό με την τέχνη του. Πρέπει να απορρίψουμε την ιδέα καλής και κακής τέχνης. Η τέχνη είναι τέχνη ακόμα και αν το χρώμα βγαίνει από τις γραμμές. Το ίνσταγκραμ ως πλατφόρμα βοηθάει λόγω δημοτικότητας, των στόρι, των κοινοποιήσεων. Προσωπικά με βοήθησε πολύ το να ακολουθώ και άλλες σελίδες καθώς παίρνω ιδέες, δοκιμάζω πράγματα και ζητάω συμβουλές. Το πρώτο βήμα είναι να πάρει την απόφαση να δείξει την τέχνη του και να ξεπεράσει τον φόβο μιας πιθανής απόρριψης της. η αναγνώριση που ζητάμε δεν έρχεται κατευθείαν αλλά με τον καιρό αρχίζουμε και νιώθουμε καλύτερα με τα σχέδια μας, συνηθίζουμε να τα μοιραζόμαστε και βελτιωνόμαστε.
Το κοινό σου είναι κυρίως από Αμερική, Βρετανία και Γαλλία. Αλλά τον τελευταίο χρόνο έχεις αποκτήσει μεγαλύτερο κοινό και στην Ελλάδα. Πώς αντιδρά το ελληνικό κοινό στα σχέδιά σου;
Πάρα πολύ θετικά και είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων για αυτό. Δεν πίστευα ποτέ ότι η τέχνη μου θα βρει απήχηση στην Ελλάδα και με κάνει ιδιαίτερα χαρούμενη ότι δεν επιβεβαιώθηκε η άποψή μου.
Έχεις σκεφτεί το επόμενο βήμα στην τέχνη σου;
Έχω σκοπό να περάσω για illustrator σε πανεπιστήμιο εξωτερικού.
Τι θα έλεγες σε ένα νέο άτομο που σχεδιάζει για να το ενθαρρύνεις να δημοσιεύει τις δικές του δημιουργίες;
Να ανεβάζεις ότι θέλεις και όχι αυτό που πιστεύεις ότι οι άλλοι θέλουν από εσένα. Θα βρεις πάντα το κοινό σου. Να ξεκουράζεσαι όταν το χρειάζεσαι και να μην σε αποτρέπει από την τέχνη σου ο αλγόριθμος των social media.
